Апошні ашмянскі павятовы маршалак

Аляксандр Антонавіч Дабжынскі (Aleksander Dobrzyński).

Нарадзіўся прыкладна ў 1875 годзе, магчыма ў Адэсе, у сям'і знакамітага пракурора Антона Францавіча Дабжынскага (1844-1897). Вядома, што Аляксандр меў брата Віктара і сястру Вольгу.

Аляксандр Дабжынскі (фотаздымак з сайта bohdanowka.neostrada.pl)

Прыкладна ў 1890-ых гг. Дабжынскія набылі ў Ашмянскім павеце маёнтак Лоша з фальваркам Устрань (каля Астраўца), а таксама маёнтак Багданаўка з фальваркам Пярлова Гара (каля Крэва).

З "Памятных кніжак" можна даведацца, што Аляксандр Дабжынскі працяглы час выконваў абавязкі земскага начальніка 3-га ўчастка Ашмянскага павета (узгадваецца ў кніжках за 1905-13 гг.).

А 9 верасня 1913 г. Дабжынскі быў прызначаны ашмянскім павятовым прадвадзіцелям дваранства (маршалкам). 

З газеты "Виленскія губернскія вѣдомости" 21.09.1913 №75

Трэба адзначыць, што Дабжынскі быў католікам, а пасля паўстання 1863-64 гг. на гэтай пасадзе былі толькі праваслаўныя (акрамя Мацвея Ахматовіча, які быў магаметанінам).

Адначасова Дабжынскі выконваў абавязкі старшыні павятовага з'езда, павятовай землеўпарадкавальнай камісіі і гарадскога дабрачыннага таварыства.

Але быў маршалкам ён нядоўга, бо хутка пачалася 1-ая сусветная і Дабжынскі адправіўся на вайну. А сям'я яго з'ехала ў Адэсу да родных жонкі.

І толькі ў 1922 г. яны вярнуліся ў свой маёнтак Багданаўка. 

Пасля вяртання Аляксандр быў абраны прэзідэнтам Саюзу Зямян (Związku Ziemian) і  выконваў гэту функцыю да сваёй смерці.

Жонкай Аляксандра была Марыя з Балінскіх, якая пражыла каля ста гадоў (памерла ў 1986 г.). Мелі яны 5 дзяцей: Софія (1910-1997), Усевалад (1912-1983), Вацлаў (1919-?), Алена? і Ірына (1926-2010). Больш інфармацыі пра іх сям'ю можна знайсці на сайце bohdanowka.neostrada.pl

13 чэрвеня 1929 г. Аляксандр Дабжынскі здзейсніў самагубства ў сваім маёнтку Багданаўка. Прычына - нервовы зрыў.

З газеты "Kurjer Wileński" 26.06.1929 №143

Дзе знаходзіцца сядзіба Стругача

Пра сядзібу Стругача неаднаразова пісалі карэспандэнты розных газет і сайтаў. І амаль паўсюль адзначаюць, што знаходзіцца яна ў вёсцы Будзёнаўка (да 1949 г. - вёска Святы Дух).

Сядзіба Стругача, фотаздымак 2011 г.

Але насамрэч тэрыторыя былога маёнтка Стругача адміністрацыйна адносіцца да горада Ашмяны. Да 2011 г. сядзіба мела адрас - пасёлак Школьны (які ўваходзіў у склад горада), а пасля таго, як была праведзена рэарганізацыя элементаў вулічна-дарожнай сеткі, атрымала адрас - вуліца Стругача Л.Д.

фрагмент карты 2008 г.

фрагмент карты 2015 г.

І ў той час, калі ўладальнікамі маёнтка былі Стругачы, гэта тэрыторыя не адносілася да вёскі Святы Дух, а быў гэта маёнтак Панавелішкі, побач з аднайменным засценкам.

фрагмент карты 1930-ых гг.

Для пацвярджэння таксама можна прывесці тэлефонныя даведнікі часоў Польскай Рэспублікі, дзе адрас Абрама Стругача - maj. Panawieliszki.

І у кнізе "Памяць. Ашмянскі раён" ў апісанні ашмянскай школы-інтэрнат для глухіх дзяцей напісана наступнае: "...адкрыта ў кастрычніку 1944 г. у былым панскім маёнтку Панавелішкі (уладальнікі Стругачы)..."

Знік тапонім Панавелішкі адносна нядаўна, бо яшчэ на тапаграфічнай карце канца 1970-ых гг. ён прысутнічае.

фрагмент тапаграфічнай карты 1979 г.

Яшчэ можна дадаць, што Панавелішкі, таксама як Повішні, Міхалконі і Моргі, у часы Расійскай імперыі былі засценкамі, дзе жылі ашмянскія мяшчане і адміністрацыйна гэтыя населеныя пункты адносіліся да горада Ашмяны. 

Ашмянскія мяшчане. Мацкойці

-- 1/х Франц (жена – Марьяна Будай)

-------------------------------------------------------------------

2/1 Франц (р.~1804, ум.25.11.1856, Ошмяны, 1-й брак 11.07.1826, Ошмяны, жена – Петронелла Петрович р.~1810, ум.13.05.1850, Ошмяны, 2-й брак 21.01.1851, Ошмяны, жена – Богумила Шпиглинская р.~1817, ум.14.05.1857, Ошмяны. Родители жены – Игнатий Ш. и Марьяна)

свид.: Юзеф Славецкий, Юстин Ходорович

свид.: Михаил Чекановский, Илья Высоцкий, Викентий Романовский, Иосиф Гришкевич

3/1 Катерина-Марьяна-Ядвига-Тереза (р.29.09(3.10).1809, Ошмяны)

к/р: Франц Славецкий и Тереза Ходорович

4/1 Анна (р.6(22).04.1812, Ошмяны)

к/р: Франц Славецкий и Тереза Ходорович

-------------------------------------------------------------------

5/2 Матвей-Франц (р.7(18).09.1827, Ошмяны, брак 12.11.1850, Ошмяны, жена – Уршуля Горская р. ~1830. Родители жены – Франц Г. и Анна Юркевич)

к/р: Антон Барановский и Кристина Ходорович

свид.: Юстин Ходорович, Доминик Ходорович, Томаш Александрович, Иосиф Мушинский

6/2 Петр (р. ~1829, ум.25.05.1874, Ошмяны, 1-й брак 19.05.1859, Ошмяны, жена – Анеля Былинская р. ~1834. Родители жены – Валентий Б. и Юзефа Клечинская. 2-й брак 9.09.1862, Ошмяны, жена – Бенедикта Можейко р.~1834/37, ум.18.11.1879, Ошмяны. Родители жены – Франц М. и Каролина)

свид.: Михаил Чекановский, Илья Высоцкий, Ян Литорович, Иосиф Матусевич

свид.: Франц и Михаил Гришкевич, Андрей Познаский, Петр Лапуць

7/2 Андрей (р.16(25).09.1829, Ошмяны)

к/р: Адам Ходорович и Теодора Носович

8/2 Виктория-Анастасия (р.27(28).02.1832, Ошмяны, ум.27.01.1841, Ошмяны)

к/р: Томаш Жуковский и Катерина Гришкевич; Михаил Чекановский и Каролина Голенбевская

9/2 Франтишка (р.6(12).08.1834, Ошмяны, ум.8.12.1836, Ошмяны)

к/р: Адам Сульжицкий? и Анна Сакович; Викентий Петрович и Бенедикта Кубилович

10/2 Антонина (р.29.08(5.09).1837, Ошмяны, брак 12.11.1857, Понавелишки, муж – Ян Литорович р. 19(20).10.1816г., Ошмяны, ум.18.05.1863г., Понавелишки. Родители мужа – Андрей Л. и Антонина Куликовская)

к/р: Юзеф Ган и Элеонора Чекановская; Франц Гришкевич и Марьяна Чекановская

свид.: Адам Яцкевич, Адам Ходорович, Михаил Чекановский.

11/2 София (р.16(24).03.1840, Ошмяны, брак 13.08.1863, Понавелишки-Ошмяны, муж – Мартин Литорович р.6(14).11.1826. Родители мужа – Андрей Л. и Антонина Куликовская)

к/р: Франц Грицкевич и Цецилия Ган; Игнатий Петрович и София Гриневич

свид.: Адам Яцкевич, Иосиф Буткевич, Юстин Ходорович, Антон Куликовский

12/2 Кристина (р.16(18).04.1843, Ошмяны)

к/р: Михаил Чекановский и Катерина Гришкевич

13/2 Марьяна (р.8(14).10.1851, Ошмяны, брак 23.01.1872, Понавелишки-Ошмяны, муж – Александр Литорович р.9(23).01.1851г., Поновелишки. Родители мужа – Ян Л. и Марьяна Масальская)

к/р: Франц Гришкевич и Ева Юшкевич (жена Доминика)

свид.: Адам Яцкевич, Андрей Инкус, Михаил Сальманович, Мартин Бальцевич

14/2 Осип (р.21(22).11.1853,Ошмяны, брак 12.02.1878, Ошмяны, жена – Франтишка Высоцкая р.28.09(9.10).1854, Ошмяны. Родители жены – Илья В. и Анеля Масальская)

к/р: Михаил Чекановский и Франтишка Деречинская; Доминик Юшкевич и Катерина Гришкевич

свид.: Михаил Чекановский, Болеслава Гринцевич, Адам Высоцкий, Леопольд Андриевский, Викентий Высоцкий, Андрей Андриевский, Иван Стельман

15/2 Екатерина (р.8(10).05.1856, Ошмяны, ум.28.01.1860, Ошмяны)

к/р: Иосиф Саманевич и Ева Кубалевич

-------------------------------------------------------------------

16/5 Теофил (р.4(5).11.1851, Ошмяны, ум.22.06.1852, Ошмяны)

к/р: Франц Закржевский (губ.сек.) и Юзефа Бернацкая (жена Викентия)

17/6 Петр (р.15(15).02.1860, Ошмяны)

к/р: Адам Пашкевич и Владислава Мекинина

18/6 Петр-Доминик (р.27(27).02.1863, Ошмяны)

к/р: Иван Литванович и Катерина Гришкевич

19/6 Марьяна (р.1864, ум.28.12.1874, Ошмяны)

20/6 Анна (р.15(17).04.1867, Ошмяны)

к/р: Мартин Бальцевич и Каролина Бересневич

21/6 Юлиан-Казимир (р.8(14).01.1873, Ошмяны)

к/р: Михаил Мочульский и София Литорович (жена Мартина)

22/14 Марьяна (р.10(11).12.1878, Ошмяны)

к/р: Адам Высоцкий и Франц Стельман

23/14 Бронислава (р.21(22).08.1881, Ошмяны)

к/р: Илья Высоцкий и Марьяна Лисперинович (дев.)

24/14 Доминик (р.20(22).12.1883, Ошмяны)

к/р: Фома Пенявский и Катерина Яцкевич (жена Ивана)

25/14 Виталий (р.15.03.1886, Ошмяны)

к/р: Адам Высоцкий и Констанция Верцинская (жена Александра)