Легендарны заснавальнік Ашмянаў

Шмат якія населеныя пункты былі заснаваны легендарнымі князямі, якія не маюць гістарычнага пацверджання. Напрыклад, у Гальшанаў - Гольша, у Трабаў - Трабус. Ёсць такі князь і ў Ашмянаў - Крумпь, ён жа Кумпь, Кумпий, Грумпь, Грумпий, Кгрумпь, Кгрумпий, Трумъпий, Grumpi, Grumpis, Kumpi.

У Хроніцы Быхаўца паведамляецца: "И потом умре князь великий Монтвилл жомоитский, и по нем сел на Великом княжении Жомоитском сын его Викинт. А другой вышереченный сын его Ердивилл имел княжити на Новогрудку и на всих тых вышереченных городах, и подовал панам своим, которыи с ним были вышли, островы (и) пущи. Кгрумпию дал остров коло реки Ошмены, которое зовется нонечи Ошмена, и все прилежачее к Ошмене, што ныне князи и панове в повете Ошменском держат. А Еикшеви дал остров, который по нем назван есть Еикшишки, и все прилежачее к повету Еикшишскому. А Кгровжу дал остров дал остров, который его именем назван Кгровжишки, и весь повет, прилежачи ку Кгровжишкам. И с Кгрумпия народился Кгаштовт, а с Еикша народился Довоин, а з Кгровжа народился Монвид".

У іншых летапісах амаль даслоўна паўторана гэта паведамленне (толькі часам замест Вікінта і Ердзівілла называюцца Неманас і Скірмант). Храналагічна прывязаць яго немагчыма - яшчэ ў мінулым стагоддзі была даказана поўная храналагічная недарэчнасць генеалагічнай паслядоўнасці вялікіх князёў і іх сваякоў, якая прыводзіцца ў гэтых летапісах, аж да княжання Міндоўга (сярэдзіна XIII ст.).

Таксама ўзгадваецца, што Грумпь з Колюмнов да такога як атрымаў у валоданне Ашмяны удзельнічаў у паходе Скілмонта, сына Монтвіна, на спустошеную Батыям Рускую зямлю.

Ёсць звесткі, што сынам Крумпя быў Гаштольд (Кгаштолт) герба "Калюмны" які лічыцца родапачынальнікам рода Гаштольдаў. Ён з'яўляўся гетманам вялікага княза Гедзіміна і першым віленскім ваяводай (старостай). Узгадваецца, што яго бацька Крумпь быў злоўлены ад немцаў на Кунасове (магчыма сённяшні Каўнас). Паводле радавых паданняў Гаштольдаў іх роданачальнікі былі некалі князямі ў Ашмяне.

Па іншым сумніўным звесткам гетман літоўскага войска Грумпіс нарадзіўся прыкладна ў 1215 г. і меў двух сыноў: Сурмінас (1250-1315) і з невядомым імем (каля 1250-1313). Ад першага  з іх нарадзіўся Метвікас (1280-1323?), які быў бацькам Гаштольда (пасля хросту Пётр), ад якога і пачынаюць род Гаштольды. Паводле той жа Хроніцы Быхаўца, Пётр Гаштольд быў першым у Літве хто прыняў рымскую веру.